भारतात विविध प्रकारची फळे आढळतात. काही ज्ञात तर काही अज्ञात. असेच एक अज्ञात फळ म्हणजे ‘कोकम’. कोकम हे औषधी फळ मानले जाते. ते दिसायला सफरचंदासारखे दिसते. हे फळ औषधी आणि मसाला म्हणून वर्षानुवर्षे वापरले जात आहे. मित्रानो या पोस्टमध्ये आम्ही तुम्हाला या फळाबद्दल सविस्तर माहिती देणार आहोत. येथे आपण कोकम खाण्याचे फायदे तसेच कोकम खाण्याचे तोटे याबद्दल सविस्तर जाणून घेणार आहोत.
कोकमचे फायदे आणि साइड इफेक्ट्स तुम्हाला माहिती आहे का? | Kokum Benefits and Side Effects in Marathi
कोकम म्हणजे काय? | What Is Kokum in Marathi
कोकम हे औषधी फळ मानले जाते. त्याचे शास्त्रीय नाव Garcinia indica आहे. हे गोवा आणि गुजरातमध्ये आढळणारे फळ आहे. हे औषधी आणि मसाला म्हणून वर्षानुवर्षे वापरले जात आहे. शरीरात थंडावा आणण्यासोबतच सर्व प्रकारच्या शारीरिक समस्यांवर याचे सेवन फायदेशीर मानले जाते.
कोकमचे फायदे काय आहेत | Benefits of Kokum in Marathi
कोकम केवळ निरोगी राहण्यासच मदत करत नाही तर विविध आरोग्य समस्यांपासून बरे होण्यास देखील मदत करू शकते. ज्यांची खाली प्रमाणे चर्चा केली आहे. दुसरीकडे, जर कोणी गंभीर आजारी असेल तर या फळाचे सेवन करण्यासोबतच डॉक्टरांकडून तपासणी करून घेणे देखील आवश्यक आहे.
अतिसारासाठी
जुलाब झाल्यास कोकम फळामुळे काही प्रमाणात आराम मिळतो. वास्तविक, कोकम फळामध्ये अतिसार विरोधी गुणधर्म असतात, त्यामुळे याचे सेवन केल्याने अतिसारावर उपचार करता येतात. अशा स्थितीत अतिसाराचा त्रास असलेल्या व्यक्तीला कोकम फळाचा रस पिऊ शकतो.
अँटी-फंगल आणि अँटिऑक्सिडंट म्हणून
कोकम फळाचे सेवन अँटी-फंगल आणि अँटी-ऑक्सिडंट म्हणूनही करता येते. कोकम फळामध्ये अँटी-फंगल आणि अँटी-ऑक्सिडंट असे दोन्ही गुणधर्म असतात. उंदरांवर केलेल्या अभ्यासात असे आढळून आले की, कोकम फळामध्ये असलेल्या अँटी-फंगल गुणधर्मांच्या मदतीने अल्सरचा प्रभाव काही प्रमाणात कमी केला जाऊ शकतो. त्याच वेळी, कोकम फळाचा वापर अँटी-ऑक्सिडंट म्हणून देखील केला जाऊ शकतो.
वास्तविक, कोकममध्ये अँथोसायनिन्स नावाचे फायटोन्यूट्रिएंट्स असतात, ज्यात सक्रिय अँटी-ऑक्सिडंट गुणधर्म असतात. त्यात उपस्थित अँटी-ऑक्सिडंट गुणधर्म त्वचेला फ्री-रॅडिकल नुकसान होण्यापासून संरक्षण करण्यास मदत करू शकतात. त्यामुळे हे फळ वैद्यकीय सल्ल्यानुसार सकाळी खाऊ शकता.
ट्यूमर टाळण्यासाठी
ट्यूमर टाळण्यासाठी कोकम फळाचे सेवन देखील सक्रियपणे त्याचे गुणधर्म दर्शवू शकते. वास्तविक, कोकम फळामध्ये ट्यूमरविरोधी क्रिया आढळते. जी ट्यूमर होण्याचा धोका कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. याव्यतिरिक्त, उंदरांवर केलेल्या चाचण्यांमध्ये असे आढळून आले आहे की त्याचे सेवन त्वचेवरील ट्यूमर बरे करण्यास मदत करू शकते. अर्थात, उंदरांवर केलेल्या चाचण्यांमध्ये त्याचे परिणाम चांगले आढळले आहेत, तरीही डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच सेवन करा.
हृदयाच्या आरोग्यासाठी
कोकम फळाचे सेवन हृदयविकारांपासून बचाव करण्यासाठी देखील काम करू शकते. एका वैज्ञानिक संशोधनानुसार, कोकम फळामध्ये बी-कॉम्प्लेक्स जीवनसत्त्वे, पोटॅशियम, मॅंगनीज आणि मॅग्नेशियमसारखे पोषक घटक आढळतात. हे सर्व गुणधर्म हृदय गती आणि रक्तदाब नियंत्रित करण्यास मदत करतात. स्ट्रोक आणि हृदयविकाराचा धोका कमी करण्यासाठी फायदेशीर प्रभाव देखील दर्शवू शकतो. याशिवाय, यात कार्डिओप्रोटेक्टिव्ह गुणधर्म (हृदयाच्या आरोग्यासाठी संरक्षणात्मक गुणधर्म) देखील आहेत. डॉक्टरांच्या सल्ल्याने त्याचा आहारात समावेश केला जाऊ शकतो.
पोटातल्या गॅससाठी
बहुतेक लोकांना पोटात गॅसचा त्रास होतो, पण कोकमच्या फायद्यांमुळे अशा लोकांच्या समस्या दूर होतात. कोकम खाल्ल्याने पोट फुगणे, बद्धकोष्ठता आणि अपचन, तसेच पोटातील गॅसची समस्या यांसारख्या अनेक पचन समस्या दूर होतात.
तसेच, कोकममध्ये कूलिंग गुणधर्म आहे म्हणून उन्हाळ्यात कोकम शरबत खाणे फायदेशीर ठरू शकते. यामुळे ॲसिडिटी कमी होते तसेच शरीराला हायड्रेट ठेवता येते. तथापि, या सर्व समस्यांवर कोकम कसे फायदेशीर ठरू शकते. गॅसच्या समस्येवर मात करण्यासाठी कोकमचा वापर वैद्यकीय सल्ल्याने करता येतो.
यकृताच्या आरोग्यासाठी
यकृताच्या चांगल्या आरोग्यासाठीही कोकम फळाचे सेवन फायदेशीर ठरू शकते. वैज्ञानिक संशोधनानुसार, कोकम फळामध्ये गार्सिनॉल सारखे विविध जैव सक्रिय संयुगे असतात, जे अँटीऑक्सिडंट, अँटी-बॅक्टेरियल आणि अँटीफंगल गुणधर्म म्हणून काम करू शकतात. हे गुणधर्म यकृत निरोगी ठेवण्यास आणि कर्करोगापासून संरक्षण करण्यास मदत करू शकतात. अशा स्थितीत डॉक्टरांना भेटा आणि वैद्यकीय उपचारांचीही माहिती घ्या.
त्याच वेळी, NCBI (नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन) च्या वेबसाइटवर प्रकाशित केलेल्या वैद्यकीय संशोधनात असेही म्हटले आहे की कोकम फळाचा वापर यकृताशी संबंधित विकार बरा करण्यास मदत करू शकतो.
हे सुध्दा वाचा:– Heart Attack आणि Stroke मध्ये फरक काय आहे?
कोकमचा वापर – How to Use Kokum in Marathi
- कोकम फळ खालील प्रकारे वापरले जाऊ शकते.
- कोकम फळ हे इतर फळांप्रमाणे धुऊन बाहेरील त्वचा काढून टाकल्यानंतर खाऊ शकतो.
- कोकम फळांचा रस पिण्यासाठी वापरता येतो.
- हे स्मूदी म्हणून देखील वापरले जाऊ शकते.
- सरबत बनवून ते पिण्यासाठी वापरता येते.
- कोकम हे फळांच्या सॅलडच्या रूपात अन्नासोबत वापरले जाऊ शकते.
- खाद्यपदार्थाची चव वाढवण्यासाठी कोकमचा वापर फ्लेवरिंग एजंट म्हणून देखील केला जाऊ शकतो.
- याचा वापर डाळ, सांबार आणि भाज्यांमध्ये आंबटपणासाठी करता येतो.
हे फळ केव्हा खावे
फळे सकाळी नाश्त्यानंतर खाऊ शकतात. उन्हाळ्यात याचे ज्यूसच्या स्वरूपात सेवन करता येते. याचा कूलिंग इफेक्ट देण्यासोबतच पोटातील गॅसची समस्या दूर करण्यासाठी देखील फायदेशीर ठरू शकते. हे खाल्ल्यानंतर सेवन केले जाऊ शकते.
हे फळ किती खावे
1-3 फळे दिवसभरात खाऊ शकतात, परंतु त्यांच्या सेवनाच्या योग्य प्रमाणात माहितीसाठी आहारतज्ञांचा सल्ला घ्या.
कोकमचे तोटे – Side Effects of Kokum in Marathi
- ज्या लोकांना त्वचेची ऍलर्जी आहे, त्यांनी ते घेण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
- जर एखाद्या व्यक्तीवर एखाद्या गंभीर आजारावर उपचार सुरू असतील, तर अशावेळी डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच घ्या, अन्यथा उपचाराचा परिणाम कमी होऊ शकतो.
Note – आरोग्यविषयक पोस्टमध्ये दिलेली माहिती प्राथमिक स्वरूपाची आहे. या माहितीचा उपयोग करण्यापूर्वी वैद्यकीय सल्ला नक्की घ्या.
