मित्रांनो भारतात 25 जून हा काळा अध्याय म्हणून स्मरणात ठेवला जातो. 25 जून 1975 च्या मध्यरात्री देशात आणीबाणी लागू करण्यात आली. जी भारतीय इतिहासातील काळा डाग मानली जाते. मात्र भारतात आणीबाणी व्यतिरिक्त आर्थिक आणीबाणी लागू करण्याचीही तरतूद आहे.चला तर जाणून घेऊया आर्थिक आणीबाणी म्हणजे काय?
आर्थिक आणीबाणी म्हणजे काय? देशात आतापर्यंत किती वेळा लागू करण्यात आली आहे? |What is financial emergency how many times has it been imposed in india
आर्थिक आणीबाणी म्हणजे काय? |what is a financial emergency in marathi
देशाची अर्थव्यवस्था कोलमडल्यास किंवा आर्थिक स्थिरतेला धोका निर्माण झाल्यास आर्थिक आणीबाणी लादली जाऊ शकते. आर्थिक आणीबाणीबाबत घटनेच्या कलम 360 मध्ये परिस्थिती स्पष्ट करण्यात आली आहे. जेव्हा देशातील आर्थिक मंदी अगदी तळाला जाते आणि देश चालवण्यासाठी पुरेसा पैसा नसतो. तेव्हा कोणत्याही राज्यात आर्थिक आणीबाणी घोषित केली जाऊ शकते.
आर्थिक आणीबाणी कोण लागू करते?
भारताचे राष्ट्रपती देशात आर्थिक आणीबाणी घोषित करतात. केंद्र सरकारच्या सल्ल्याने राष्ट्रपती आर्थिक आणीबाणी जाहीर करू शकतात. कलम 360 अन्वये राष्ट्रपतींना देशात आर्थिक आणीबाणी घोषित करण्याचा अधिकार आहे. तथापि आर्थिक आणीबाणी घोषित केल्यापासून दोन महिन्यांच्या आत संसदेच्या दोन्ही सभागृहांनी साध्या बहुमताने ते मंजूर करणे आवश्यक आहे.
आर्थिक आणीबाणीचे परिणाम काय आहेत?
- जेव्हा देशात आर्थिक आणीबाणी जाहीर केली जाते तेव्हा अनेक क्षेत्रांवर त्याचा परिणाम दिसून येतो.
- आर्थिक आणीबाणीच्या काळात केंद्र सरकारच्या अधिकाराचा विस्तार होतो.
- केंद्र सरकार कोणत्याही राज्यात आर्थिक हस्तक्षेप करून त्याला आदेश देऊ शकते.
- आर्थिक आणीबाणीच्या काळात सर्व मनी बिल किंवा आर्थिक बिलांसाठी राष्ट्रपतींची संमती अनिवार्य होते.
- आर्थिक आणीबाणीच्या काळात कोणत्याही कर्मचाऱ्याचा पगार कापला जाऊ शकतो.
- आर्थिक आणीबाणीच्या काळात केंद्र आर्थिक बाबींमध्ये राज्याचा ताबा घेते.
आर्थिक आणीबाणीशी संबंधित काही तथ्ये जाणून घेऊया
- सर्वोच्च न्यायालयाला आर्थिक आणीबाणीचा आढावा घेण्याचा अधिकार आहे.
- राष्ट्रपती आर्थिक आणीबाणीच्या समाप्तीची घोषणा करतात.
- आर्थिक आणीबाणी संपवण्यासाठी संसदेची मंजुरी घेण्याची गरज नाही.
- एकदा आर्थिक आणीबाणी जाहीर झाली की ती अनिश्चित काळासाठी लागू राहते.
हे सुद्धा वाचा:– जुनी पेन्शन योजना आणि नवीन पेन्शन योजना यात काय फरक आहे? जाणून घ्या संपूर्ण माहिती
भारतात आणीबाणीचे किती प्रकार आहेत?
भारतात तीन प्रकारच्या आपत्कालीन तरतुदी आहेत. घटनेच्या 18 व्या भागात कलम 352 ते 360 पर्यंत याचा उल्लेख आहे.
- कलम 352 मध्ये राष्ट्रीय आणीबाणी
- कलम 356 मध्ये राष्ट्रपती राजवट
- कलम 360 मध्ये आर्थिक आणीबाणी
या तरतुदींनुसारच देशात आणीबाणी जाहीर केली जाते.
भारतात किती वेळा आर्थिक आणीबाणी लादली गेली?
भारतात आजवर कधीही आर्थिक आणीबाणी लादलेली नाही. 1991 मध्ये आर्थिक परिस्थिती बिकट असतानाही आर्थिक आणीबाणी जाहीर करण्यात आली नव्हती.
Note- मित्रांनो तुम्हाला ही पोस्ट कशी वाटली कमेंट मध्ये नक्की कळवा आणि आपल्या Facebook, Instagram आणि Sharechat वरील @Dnyan _Shala या पेजला नक्की फॉलो करा.
