मित्रांनो गणित तज्ञ शकुंतला देवी (Shakuntala devi) ज्यांना संपूर्ण जग “मानवी संगणक (Human computer)” म्हणून ओळखते. ही अशी महिला आहे जिचे नाव गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डमध्ये समाविष्ट करण्यात आले आहे. शकुंतला देवी एक अतिशय प्रतिभावान महिला आहे, ज्यामुळे त्यांचे नाव जगप्रसिद्ध झाले. त्यांनी “द वर्ल्ड ऑफ होमो सेक्शुअल” यासह चांगली पुस्तके देखील लिहिली. पहिल्यांदाच एका भारतीयाने या विषयावर लिहिले होते. याशिवाय ज्योतिषशास्त्रावरही त्यांनी लिहिले आहे. आज आपण या पोस्टमधे शकुंतला देवीबद्दल सविस्तर जाणून घेणार आहोत.
भारतातील पहिल्या महिला गणितज्ञ,लेखिका आणि मानसिक कॅल्क्युलेटर शकुंतला देवी यांच्या जीवनाबद्दल माहिती |Shakuntala devi biography in Marathi
शकुंतला देवी जन्म, कुटुंब आणि प्रारंभिक जीवन |Shakuntala devi information in marathi
शकुंतला देवी यांचा जन्म 4 नोव्हेंबर 1929 रोजी झाला. त्याचा जन्म हा बेंगलोर, कर्नाटक येथे झाला. शकुंतला या ब्राह्मण कुटुंबातील होत्या. पुराणमतवादी कुटुंबातून आल्याने त्याच्या वडिलांवर पुजारी होण्यासाठी दबाव होता. परंतु त्यांनी मंदिरात पुजारी म्हणून काम करण्यास नकार दिला आणि त्याऐवजी सर्कसमध्ये कलाकार म्हणून काम केले.
लहानपणी शकुंतला देवी फक्त काही दिवसांसाठी कॉन्व्हेंट शाळेत गेल्या. फी भरू न शकल्याने त्यांना शाळेतून काढून टाकण्यात आले. अशा प्रकारे, त्यांनी कोणत्याही शाळेतून प्राथमिक शिक्षण घेतलेले नाही. परंतु त्या चुटकीसरशी सर्वात मोठी गणिते सोडवायचे. त्यांची ही क्षमता त्यांच्या वडिलांनी त्या तीन वर्षाच्या असतानाच ओळखली होती. त्याचे वडील सर्कसमध्ये काम करायचे आणि जेव्हा ते पत्त्यांसह युक्त्या करायचे तेव्हा शकुंतला ह्या त्यांच्याकडे लक्ष ठेवायच्या.
शकुंतला देवी या वयाच्या अवघ्या 5 वर्षापासून सर्वात मोठ्या संख्येचे घनमूळ काढत असत. जेव्हा त्याच्या वडिलांनी त्यांची प्रतिभा तपासली तेव्हा त्यांनी आपल्या मुलीसोबत रस्त्यावर मोठे शो करण्यास सुरुवात केली आणि अशा प्रकारे पैसे कमावले. वयाच्या अवघ्या 6 व्या वर्षी शकुंतला देवी यांनी म्हैसूर विद्यापीठाच्या प्राध्यापकांसमोर आपली कला दाखवली. त्याच्या या कलेमुळे त्यांना 1944 मध्ये लंडनला जाण्याची संधी मिळाली.
परदेशी दौरा आणि त्यांची कला
1950 मध्ये शकुंतला देवींनी युरोपचा दौरा केला. त्या दरम्यान त्यांनी प्रत्येक शहरात त्यांची अंकगणितीय प्रतिभा प्रदर्शित केली.
1976 मध्ये त्यांनी न्यूयॉर्क शहरातही आपल्या कलेचे प्रदर्शन केले. 1988 मध्ये जेव्हा त्या यूएसला भेट देत होत्या तेव्हा त्याच्या प्रतिभेची चाचणी मानसशास्त्राचे प्राध्यापक जेन्सन यांनी केली होती. ज्यामध्ये त्यांनी शकुंतला देवींना खूप मोठ्या संख्येची गणना करायला लावली होती. ज्यामध्ये त्यांनी काही प्रकारचे घनमूळ आणि वर्गमूळ काढले होते. शकुंतला देवी यांनी उत्तर एवढं पटकन दिलं की, प्रोफेसर देखील त्यांच्या प्रतिभेवर खूप आनंदी झाले. ज्याबद्दल त्यांनी 1990 मध्ये इंटेलिजन्स या शैक्षणिक मासिकात देखील लिहिले आहे.
1977 मध्ये सदर्न मेथोडिस्ट युनिव्हर्सिटीमध्ये शकुंतलाजींच्या या कलेची चाचणी घेण्यासाठी त्यांची चाचणी घेण्यात आली. ज्यामध्ये त्यांना अत्यंत कठीण आकडेमोड करण्यास सांगितले. ज्याचे त्यांनी अवघ्या 50 सेकंदात उत्तर दिले. त्यांनी तुलना ही त्या काळातील Univac 1101 कॉम्पुटर सोबत करण्यात आले. त्या कॉम्प्युटरमध्ये अशा कठीण गणनेसाठी एक विशेष प्रकारचे कोडिंग केले गेले होते.
18 जून 1980 रोजी शकुंतला देवी ज्यांच्या कलेचीही चाचणी घेण्यात आली आणि त्यांना 13 अंकी दोन संख्यांचा गुणाकार करण्यास सांगण्यात आले. ज्याचे त्यांनी अवघ्या 28 सेकंदात उत्तर दिले. जे अगदी बरोबर होते आणि ही चाचणी इंपीरियल कॉलेज लंडन येथे घेण्यात आली. त्याच्या कामगिरीनंतर 1982 मध्ये त्याचे नाव “गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्ड” मध्ये समाविष्ट करण्यात आले. त्यासाठी लेखक स्टीव्हन स्मिथ यांनी लिहिले होते की, शकुंतला देवी ज्या पद्धतीने मोजक्या वेळेत उत्तरे देतात, असा अनुभव यापूर्वी कधीही आला नव्हता. ही एक अविश्वसनीय प्रतिभा आहे.
शकुंतला देवी यांनी लिहिलेली पुस्तके कोणती? |Shakuntala devi books
शकुंतला देवीजींनी त्यांच्या फिगरिंग – द जॉय ऑफ नंबर्स या पुस्तकात त्यांच्या मानसिक गणनेच्या प्रतिभेबद्दल सविस्तरपणे लिहिले आहे.ज्यामध्ये त्यांनी संख्यांशी खेळून एवढी मोठी गणना मिनिटांत कशी पूर्ण करते हे सांगितले आहे.
1977 मध्ये त्यांनी द वर्ल्ड ऑफ होमो सेक्शुअलवर एक पुस्तक लिहिले. भारतातील असे हे पहिले पुस्तक होते ज्यात समलैंगिकतेचा विषय अभ्यासला गेला आणि लिहिला गेला.
शकुंतला देवीजींनी सांगितले की त्यांनी ते खूप जवळून पाहिले आहे म्हणूनच त्यांनी या विषयावर लिहिले आहे. खरे तर त्यांचा नवरा गे पुरुष होता. त्यामुळे त्यांनी ते खूप जवळून अनुभवले होते. म्हणून त्यांनी या विषयावर एक पुस्तक लिहिले. या विषयावर लिहिण्यासाठी त्यांनी दोन लोकांच्या मुलाखती घेतल्या. त्यापैकी दोन समलैंगिक जोडपे होते आणि एक पंडित होता जो मंदिराचा पुजारी होता. त्यांची मते जाणून घेतल्यानंतर या विषयावर सविस्तर पुस्तक लिहिले. शकुंतला देवींनी त्यांच्या मानसिक कॅल्क्युलेटरवर खूप काम केले आणि पुस्तके लिहिली. यासोबतच त्या खूप चांगल्या ज्योतिषी होत्या, त्यांनी ज्योतिषशास्त्रावर पुस्तकेही लिहिली, याशिवाय त्यांनी अनेक कादंबऱ्याही लिहिल्या आहेत.
शकुंतला देवी याचा विवाह |shakuntala devi husband
शकुंतला देवी 1960 मध्ये भारतात परतल्या. त्यांनी भारतीय प्रशासकीय सेवा अधिकारी परितोष बॅनर्जी, कोलकाता येथील रहिवासी यांच्याशी विवाह केला. परंतु हे लग्न यशस्वी झाले नाही. 1979 मध्ये त्यांचा घटस्फोट झाला. कदाचित यामागे त्यांचा नवरा समलिंगी असण्याचे कारण असावे.
शकुंतला देवी याच्या मुलीबद्दल |shakuntala devi daughter
अनुपमा बॅनर्जी या शकुंतला देवी यांच्या कन्या आहेत. त्यांचे लग्न यशस्वी झाले नाही.परंतु लग्नापासून त्यांना एक मुलगी आहे. शकुंतला यांनी आयुष्यातील शेवटचा काळ त्यांची मुलगी अनुपमासोबत घालवला. शेवटच्या श्वासाच्या वेळीही त्या आपल्या मुलीसोबत होत्या. आई आणि मुलीचं नातं खूप रंजक असल्याचं बोललं जातं.
शकुंतला देवी याचं राजकीय जीवन
शकुंतला देवीजींनी राजकारणातही आपली पावले कायम ठेवावीत. 1980 च्या दशकात शकुंतला देवी यांनी इंदिरा गांधींच्या विरोधात स्वतंत्रपणे निवडणूक लढवली होती. त्यावेळी त्यांनी ही निवडणूक सध्या तेलंगणात असलेल्या मेडकमधून लढवली होती. पण या निवडणुकीत त्याचा पराभव झाला. त्यानंतर त्या 1980 मध्ये बंगळुरूला परतल्या.
मानवी संगणकाचे नाव कसे मिळाले
शकुंतला देवी यांची बीबीसी (BBC)ने मुलाखत घेतली. तेव्हा त्याचा संपादक या लेस्ली मिशेल होत्या. त्यावेळी शकुंतला देवीजींना गणिताचा एक अतिशय कठीण प्रश्न सोडवण्यास सांगण्यात आले.जे त्यांनी काही सेकंदात सोडवले. पण त्यावेळी शोच्या होस्टने सांगितले की शकुंतला देवीजींनी दिलेले उत्तर बरोबर नाही कारण ते टीमने काढलेल्या उत्तराशी जुळत नव्हते. पण काही वेळाने त्यांना कळले की हे उत्तर शकुंतला देवींनी दिले होते. देवी यांनी बरोबर दिले आणि या मुलाखतीनंतर त्यांना “ह्युमन कॉम्प्युटर (Human computer)” असे नाव देण्यात आले.
शकुंतला देवी याचा मृत्यू |Shakuntala devi death
एप्रिल 2013 मध्ये शकुंतला देवी जी यांना श्वासोच्छवासाच्या तक्रारींमुळे बंगळुरू येथील रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते.तसेच त्यांना हृदय आणि मूत्रपिंडाच्या आजारानेही त्या त्रस्त होत्या. 2 आठवडे रुग्णालयात राहिल्यानंतर 21 एप्रिल 2013 रोजी त्यांचे निधन झाले.
हे सुध्दा वाचा- वयाच्या 9 व्या वर्षी लग्न आणि वयाच्या 14 व्या वर्षी आई बनली, अशी आहे पहिल्या भारतीय महिला डॉक्टरची कहाणी
पुरस्कार आणि सन्मान
- शकुंतला देवी जी यांना 1970 मध्ये फिलीपिन्स विद्यापीठाने वर्षातील सर्वात प्रतिष्ठित महिला पुरस्काराने सन्मानित केले.
- 1988 मध्ये शकुंतला देवी यांना रामानुज मॅथेमॅटिकल जीनियस पुरस्कारानेही सन्मानित करण्यात आले.
- बीबीसी न्यूजने त्यांना मानवी संगणक या नावानेही सन्मानित केले होते.
- त्यांच्या मृत्यूच्या एक महिना आधी 2013 मध्ये त्यांना जीवनगौरव पुरस्कारानेही सन्मानित करण्यात आले होते.
- 4 नोव्हेंबर 2014 रोजी शकांतुला देवी यांच्या 84 व्या वाढदिवसानिमित्त गुगलने त्यांचा विशेष सन्मान केला आणि त्यांच्याबद्दल तपशीलवार लिहिले.
शकुंतला देवी यांच्यावर आधारित चित्रपट |Shakuntala devi movie
31 जुलै 2020 रोजी प्रदर्शित झालेल्या चित्रपटात अभिनेत्री विद्या बालनने शकुंतला देवीची भूमिका साकारली आहे. बायोपिकमध्ये सान्या मल्होत्रा शकुंतला देवीच्या मुलीची भूमिका साकारले आहे. या चित्रपटात ती अनुपमा बॅनर्जीच्या भूमिकेत दिसल्या.
मित्रांनो शकुंतला देवीजींनी कोणतीही शैक्षणिक पात्रता प्राप्त केली नव्हती. परंतु असे असतानाही त्यांच्याकडे असलेली क्षमता ही दैवी कृपेपेक्षा कमी नव्हती. परदेशात जाऊन त्यांनी आपली एक वेगळी प्रतिभा सिद्ध केली. अशा परिस्थितीत त्याला मानवी संगणक म्हणणे चुकीचे नव्हते. शकुंतला देवीजींनी त्यांचे ज्ञान खूप पुढे वाढवले आणि अनेक पुस्तके आणि जर्नल्स लिहिली. पैशाअभावी त्यांना शालेय शिक्षण घेता आले नाही. पण भगवंताची त्यांच्यावर अपार कृपा होती.आज त्यांच्या गुणांमुळे त्यांची आठवण होते.
Note: जर तुमच्याकडे Biography of Shakuntala devi in marathi मध्ये अजून Information असेल, जर दिलेल्या माहितीमध्ये काही चुकीचं वाटत असेल तर तुम्ही कमेंट किंवा ईमेल मध्ये सांगू शकता. आम्ही ती माहिती अपडेट करू. तुम्हाला Shakuntala devi information in marathi चांगली वाटली असेल तर तुम्ही WhatsApp, Facebook आणि sharechat वर Share करू शकता.
