मित्रांनो गोलकुंडा किंवा गोलकोंडा किल्ला (Golconda fort) हा दक्षिण भारतातील तेलंगणा राज्याची राजधानी हैदराबादजवळ एक किल्ला आणि शहर आहे. प्राचीन कुतुबशाही राज्य हिरे आणि दागिन्यांसाठी जगभर प्रसिद्ध होते. या ऐतिहासिक किल्ल्याला तेलुगू शब्द ‘गोल्ला कोंडा’ असे नाव देण्यात आले आहे. या किल्ल्याच्या दक्षिण भागात मुशी नदी वाहते.आज आपण या पोस्टमध्ये या किल्ल्याच्या इतिहासाबद्दल जाणून घेणार आहोत.
हैदराबाद तेलंगणाच्या गोलकोंडा किल्ल्याचा इतिहास तुम्हाला माहित आहे का?
गोलकोंडा किल्ल्याचा इतिहास |Golconda fort history in marathi
गोलकोंडा किल्ला हे मुळात स्टँडर्ड म्हणून ओळखले जात होते. कोंडापल्ली किल्ल्याच्या धर्तीवर हा किल्ला प्रथम काकत्यांनी त्यांच्या पश्चिम संरक्षणाचा भाग म्हणून बांधला होता. राणी रुद्रमा देवी आणि तिचा उत्तराधिकारी प्रतापरुद्र यांनी किल्ल्याचे नूतनीकरण आणि बळकटीकरण केले. नंतर हा किल्ला मुसुनिरी शासकांच्या ताब्यात होता.. ज्यांनी तुघलक सैन्याचा पराभव करून वारंगल ताब्यात घेतले.
1364 मध्ये झालेल्या तहाचा भाग म्हणून हा किल्ला मुसुनुरी कपाया भूपतीने बहमनी सल्तनतला दिला होता. बहमनी सल्तनत अंतर्गत, गोलकोंडा हळूहळू वाढू लागला. सुलतान कुली कुतुब-उल-मुल्क (1487-1543), तेलंगणाचा राज्यपाल म्हणून पाठवले, 1501 च्या सुमारास ते त्याच्या सरकारचे स्थान म्हणून स्थापित केले. या काळात बहमनी राजवट हळूहळू कमकुवत झाली आणि सुलतान कुलीने गुलकोंडा येथे कुतुबशाही राजघराण्याची स्थापना करून 1538 मध्ये औपचारिकपणे स्वतंत्र झाले.
मातीचा हा किल्ला पहिल्या तीन कुतुबशाही सुलतानांनी सध्याच्या संरचनेत ग्रॅनाईटने पुन्हा बांधला होता. 1590 पर्यंत हा किल्ला कुतुबशाही राजघराण्याची राजधानी राहिला आणि सध्याच्या हैदराबादच्या बांधकामापर्यंत तो त्यांची राजधानी राहिला. नंतर 1687 मध्ये मुघल सम्राट औरंगजेबाने ते जिंकले.
गोलकोंडा किल्ल्याबद्दल मनोरंजक तथ्ये |Interesting facts about Golconda fort in marathi
- सुरुवातीला मातीचा बनलेला हा किल्ला मुहम्मद शाह आणि कुतुबशहा यांच्या काळात प्रचंड खडकांनी बांधला गेला.
- ग्रॅनाइटच्या टेकडीवर बांधलेला हा किल्ला 120 मीटर (390 फूट) उंच आहे.
- उत्तरेकडील मुघलांचे आक्रमण टाळण्यासाठी हा किल्ला बांधण्यात आला होता. ध्वनीशास्त्र हे या किल्ल्याचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य आहे.
- किल्ल्याला एकूण 8 दरवाजे आहेत आणि 3 मैल लांबीच्या मजबूत दगडी भिंतीने वेढलेले होते.
- किल्ल्याच्या आत अनेक रॉयल अपार्टमेंट आणि हॉल, मंदिरे, मशिदी, मासिके, तबेले इ.
- किल्ल्याच्या सर्वात खालच्या भागात एक फतेह दरवाजा आहे. त्याला विजय दरवाजा असेही म्हणतात. या दरवाज्याच्या आग्नेय दिशेला एक अमूल्य लोखंडी किल्ला आहे.
- पूर्वेकडील बाला हिसार गेट हे गोलकोंडाचे मुख्य प्रवेशद्वार आहे. ज्याच्या दरवाजाच्या कडा बारीक कोरलेल्या आहेत.
- किल्ल्यात तीन ओळींच्या भिंती आहेत. हे एकमेकांच्या आत आहेत आणि 12 मीटरपेक्षा जास्त उंच आहेत.
- किल्ल्यात बांधलेल्या इतर इमारतींमध्ये प्रामुख्याने आरमोरी हाऊस, हब्शी कुमन्स (ॲबिसियन आर्चेस), उंटाचे तबेले, तारामती मशीद, खाजगी खोली (किलवाट), नगीना बाग, रामसासाचा कोठा, शवगृह स्नान, अंबरखाना आणि दरबार कक्ष इत्यादींचा समावेश होतो.
- राजवाड्याच्या प्रांगणात उभं राहून टाळ्या वाजवल्या तर मुख्य गेटपासून 91 मीटर उंचीवर असलेल्या राजवाड्याच्या सर्वात वरच्या ठिकाणाहूनही त्याचा आवाज ऐकू येतो, असं म्हणतात.
- किल्ल्याच्या आत 4 शतकांपूर्वी बांधलेली शाही बाग आजही आहे.
- गडाच्या माथ्यावर जगदंबा महाकालीचे मंदिरही आहे.
- किल्ल्यापासून अर्धा मैल अंतरावर उत्तरेकडील भागात कुतुबशाही शासकांच्या ग्रॅनाइट दगडापासून बनवलेल्या थडग्या आहेत. ज्या आजही तुटलेल्या अवस्थेत पाहायला मिळतात.
- जगभर प्रसिद्ध, कोहिनूर डायमंड, होप डायमंड, नासक डायमंड आणि नूर-अल-अन इत्यादी अनेक मौल्यवान वस्तू जुन्या काळात या किल्ल्यावरून सापडल्या.
Note- मित्रांनो तुम्हाला Golconda fort history information in marathi ही पोस्ट कशी वाटली कमेंट मध्ये नक्की कळवा आणि आपल्या Facebook, Instagram आणि Sharechat वरील @Dnyan _Shala या पेजला नक्की फॉलो करा.
