मित्रांनो भारतीय अर्थव्यवस्थेत सार्वजनिक (Public) आणि खाजगी (private sector) दोन्ही क्षेत्रांचा मोठा वाटा आहे. या दोन क्षेत्रात करोडो लोक एकत्र काम करत आहेत. ज्यामुळे भारताची अर्थव्यवस्था व्यवस्थित होण्यास मदत होते. सार्वजनिक क्षेत्राच्या तुलनेत खाजगी क्षेत्रात सर्वाधिक लोक काम करत आहेत. दोन्ही क्षेत्रांमध्ये विविध वेतनश्रेणी आणि सुविधा आहेत. तथापि, बरेच लोक सार्वजनिक आणि खाजगी क्षेत्रामध्ये गोंधळून जातात. या पोस्टद्वारे, आम्ही तुम्हाला या दोन क्षेत्रांमधील फरक सांगणार आहोत, जाणून घेण्यासाठी हा लेख पूर्ण वाचा.
सार्वजनिक आणि खाजगी क्षेत्रात काय फरक आहे? संपूर्ण माहिती जाणून घ्या |Difference between public and private sector in marathi
सार्वजनिक क्षेत्र म्हणजे काय? |What is public sector?
सार्वजनिक क्षेत्रे अशी आहेत ज्यांवर सरकारचे नियंत्रण असते. यामध्ये सरकारला काही अंश किंवा पूर्ण अधिकार असतो. त्याच वेळी, जास्तीत जास्त हिस्सा सरकारकडे असतो. अशा परिस्थितीत सरकार डिसिजन मेकिंग मध्ये निर्णय घेते. काही सार्वजनिक क्षेत्रे ना-नफा आहेत. तर काही क्षेत्रे आंशिक नफा कमावतात. मात्र, या क्षेत्राचा मुख्य उद्देश लोकांना कमी खर्चात सुविधा उपलब्ध करून देणे हा आहे. जेणेकरून रांगेत उभ्या असलेल्या शेवटच्या व्यक्तीलाही या सुविधांचा लाभ घेता येईल. उदाहरणार्थ, केंद्र सरकार, राज्य सरकारे, राज्य संचालित उपक्रम, महानगरपालिका आणि इतर सरकारी संस्था सार्वजनिक क्षेत्रांतर्गत येतात. भारतीय रेल्वे हे सर्वात मोठे सार्वजनिक क्षेत्र आहे.ज्यामध्ये मोठ्या संख्येने लोक काम करतात.
खाजगी क्षेत्र म्हणजे काय? |What is the private sector?
खाजगी क्षेत्र पूर्णपणे खाजगी हातात आहे. हे एखाद्या व्यक्तीद्वारे किंवा अगदी एका गटाद्वारे (ग्रूपद्वारे)ऑपरेट केले जाऊ शकते. यासह ते लहान, मध्यम आणि मोठ्या प्रमाणात असू शकते. नफा मिळवताना त्यांच्या ग्राहकांना चांगली उत्पादने किंवा सेवा प्रदान करणे हे त्यांचे उद्दिष्ट आहे. ते खाजगी क्षेत्रातील भागीदारी किंवा सहकारी संस्थेद्वारे देखील चालवले जातात. सध्या खासगी क्षेत्र उत्पादनापासून सेवांपर्यंत विविध स्तरांवर सुविधा देऊन नफा कमवत आहे. त्यामुळे भारताच्या अर्थव्यवस्थेलाही बळ मिळत आहे. खाजगी कंपन्यांमध्ये विविध प्रकारच्या कंपन्यांचा समावेश आहे ज्या लोकांना नोकऱ्या देत आहेत.
हे सुद्धा वाचा:– टॅब्लेट आणि कॅप्सूलमध्ये काय फरक आहे, जाणून घेऊया संपूर्ण माहिती
सार्वजनिक आणि खाजगी क्षेत्रातील प्रमुख फरक काय आहे? |Difference between public and private sector
- मित्रांनो सार्वजनिक क्षेत्रे अंशतः किंवा पूर्णपणे सरकारद्वारे नियंत्रित केली जातात. तर खाजगी क्षेत्रे एका व्यक्ती किंवा ग्रुपद्वारे नियंत्रित केली जातात.
- सार्वजनिक क्षेत्राची मालकी केंद्र किंवा राज्य सरकारकडे असते. त्याच वेळी, खाजगी क्षेत्राची मालकी कोणत्याही एका व्यक्ती किंवा ग्रुपकडे असू शकते.
- कमी पैशात लोकांना चांगल्या सुविधा देणे हे सार्वजनिक क्षेत्राचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. तर खाजगी क्षेत्रात लोकांना सुविधा उपलब्ध करून देताना त्यांच्या कामकाजातून नफा मिळवणे हा मुख्य उद्देश आहे.
- सार्वजनिक क्षेत्रात नोकरी निश्चित आहे.परंतु खाजगी क्षेत्रात नोकरी निश्चित नाही. कोणत्याही प्रकारच्या संकटात किंवा मंदीच्या काळात खाजगी नोकऱ्यांना धोका असतो.
Note- मित्रांनो तुम्हाला ही पोस्ट कशी वाटली कमेंट मध्ये नक्की कळवा आणि आपल्या Facebook, Instagram आणि Sharechat वरील @Dnyan _Shala या पेजला नक्की फॉलो करा.
