आर्टिफिशल इंटेलिजन्समध्ये करिअर करायचं आहे,मग ‘ही’ माहिती तुमच्यासाठी |How to start a career in artificial intelligence in marathi

मित्रांनो आपण लहानपणी पाहिलेले ते सर्व साय-फाय चित्रपट आपल्याला अनेकदा आश्चर्यचकित करून सोडतात आणि आपल्यापैकी बहुतेकजण एखाद्या दिवशी ते मानवासारखे रोबोट तयार करण्याची आकांक्षा बाळगतात. मोठे झाल्यावर, आपण तांत्रिक प्रगतीची एक मोठी लाट पाहिली ज्याने आपले दैनंदिन क्रियाकलाप सोपे केले. या तांत्रिक नवकल्पनांमध्ये (innovation) कृत्रिम बुद्धिमत्ता (artificial intelligence) हा एक मूलभूत घटक आहे जो संगणकीय उपकरणे आणि प्रणालींमध्ये मानवी बुद्धिमत्तेच्या अनुकरणाशी संबंधित आहे. डिजिटल क्रांतीची अंमलबजावणी करण्यासाठी जवळजवळ प्रत्येक उद्योग एआय तंत्रज्ञानाचा (AI Technology) वापर करत आहे. ज्यामुळे ते समकालीन काळात सर्वाधिक मागणी असलेले करिअर बनले आहे. या पोस्टद्वारे आम्ही तुम्हाला आर्टिफिशियल इंटेलिजन्समध्ये करिअर कसे करायचे. तुम्ही करू शकणारे अभ्यासक्रम तसेच त्याची व्यापक व्याप्ती याविषयी संपूर्ण मार्गदर्शन आज आम्ही तुम्हाला या पोस्टमध्ये देणार आहोत.

आर्टिफिशल इंटेलिजन्समध्ये करिअर करायचं आहे,मग ‘ही’ माहिती तुमच्यासाठी |How to start a career in artificial intelligence in marathi

कृत्रिम बुद्धिमत्ता म्हणजे काय? |What is artificial intelligence?

कृत्रिम बुद्धिमत्ता म्हणजे कृत्रिम (कृत्रिम) मार्गाने विकसित झालेली बौद्धिक क्षमता. आर्टिफिशियल इंटेलिजेंसचे जनक जॉन मॅककार्थी यांच्या मते इंटेलिजेंट मशीन्स, विशेषत: इंटेलिजेंट कॉम्प्युटर प्रोग्रॅम, म्हणजेच मशीनद्वारे दाखवलेली बुद्धिमत्ता बनवणे हे विज्ञान आणि अभियांत्रिकी आहे. आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स हा संगणक विज्ञानाचा एक उपविभाग आहे आणि त्याची मुळे संपूर्णपणे संगणकीय प्रणालीवर आधारित आहेत. AI चे अंतिम ध्येय अशी उपकरणे तयार करणे आहे जे बुद्धिमान आणि स्वतंत्रपणे कार्य करू शकतील आणि मानवी श्रम आणि हाताने काम कमी करू शकतील.

हे मानवी बुद्धिमत्तेची नक्कल करण्यासाठी मशीन लर्निंगचा वापर करते. सिरी, अलेक्सा, टेस्ला कार आणि नेटफ्लिक्स आणि ॲमेझॉन सारख्या डिजिटल ॲप्लिकेशन्स ही एआय तंत्रज्ञानाची काही उत्तम उदाहरणे आहेत. यांत्रिक अभियांत्रिकी, संगणक विज्ञान अभियांत्रिकी, उपयोजित कृत्रिम बुद्धिमत्ता तसेच रोबोटिक्स आणि ऑटोमेशन अभियांत्रिकीमधील डिप्लोमामध्ये बॅचलर पदवी आणि पदव्युत्तर पदव्या दिल्या जातात ज्यामुळे कृत्रिम बुद्धिमत्तेमध्ये करिअर होऊ शकते.

विषय का आहेत?

या क्षेत्रातील शैक्षणिक कार्यक्रमाचा अभ्यास केल्याने. तुम्हाला AI च्या विस्तृत आणि जटिल संकल्पना तसेच कार्यक्षम डिजिटल आणि रोबोटिक उपकरणे तयार करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या विविध तंत्रज्ञानाचे ज्ञान मिळेल. येथे काही प्रमुख विषय आहेत ज्यांचा तुम्ही AI अभ्यासक्रमांमध्ये अभ्यास करण्याची अपेक्षा करू शकता:

• कृत्रिम बुद्धिमत्ता डिझाइन
• क्लाउड संगणन
• कृत्रिम बुद्धिमत्ता अनुप्रयोग
• कृत्रिम बुद्धिमत्ता प्रोग्रामिंग
• एआय प्रणाली
• नेटवर्क विश्लेषण

कृत्रिम बुद्धिमत्तेचे प्रकार कोणते आहेत?

कृत्रिम बुद्धिमत्तेचे प्रकार खाली स्पष्ट केले आहेत:

• पूर्णपणे प्रतिक्रियाशील
• मर्यादित मेमरी
• मेंदू सिद्धांत
• स्वत: ची जाणीव

कृत्रिम बुद्धिमत्ता कशी सुरू झाली?

आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सची सुरुवात 1950 च्या दशकातच झाली. पण त्याला 1970 च्या दशकात ओळख मिळाली. जपानने सर्वप्रथम पुढाकार घेतला आणि 1981 मध्ये फिफ्थ जनरेशन नावाची योजना सुरू केली. यात सुपर कॉम्प्युटरच्या विकासासाठी 10 वर्षांचा कार्यक्रम आखण्यात आला आहे. पुढे ब्रिटनने यासाठी ‘एल्वी’ नावाचा प्रकल्प तयार केला. युरोपियन युनियन देशांनीही ‘एस्प्रिट’ नावाचा कार्यक्रम सुरू केला. 1983 मध्ये काही खाजगी संस्थांनी एकत्रितपणे ‘मायक्रो-इलेक्ट्रॉनिक्स अँड कॉम्प्युटर टेक्नॉलॉजी’ ची स्थापना केली. ज्यामुळे कृत्रिम बुद्धिमत्तेला लागू होणारे प्रगत तंत्रज्ञान जसे की व्हेरी लार्ज स्केल इंटिग्रेटेड सर्किट्स विकसित करण्यात आले.

कृत्रिम बुद्धिमत्ता अभ्यासक्रम काय आहे?

आर्टिफिशियल इंटेलिजन्समध्ये बहुविद्याशाखीय शिक्षण आणि प्रशिक्षण समाविष्ट आहे आणि ते अनेक क्षेत्रांना स्पर्श करते. यामधील कोर्स ऑफर भिन्न असतात आणि पार्श्वभूमीतील व्यक्तींच्या गरजा आणि आवश्यकता पूर्ण करण्यासाठी डिझाइन केलेले असतात. या संदर्भात आम्ही खाली केवळ मुख्य AI अभ्यासक्रमांचीच नाही तर व्यापक अभ्यासक्रमांची यादी समाविष्ट केली आहे:

• AI मध्ये बॅचलर
• बीएससी गणित
• कॉम्प्युटर सायन्स बॅचलर [मेजर एआय]
• AI मध्ये मास्टर ऑफ सायन्स
• एमएससी गणित
• मशीन लर्निंगमध्ये मास्टर्स
• मास्टर इन इंजिनीअरिंग (ME)
• डेटा सायन्समध्ये एमबीए
• मेकॅनिकल इंजिनीअरिंगमध्ये एमएस
• आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स मध्ये पीएचडी
• कॉम्प्युटर सायन्समध्ये पीएचडी
• गणितात पीएचडी

कृत्रिम बुद्धिमत्तेसाठी सामान्य पात्रता काय आहे?

• कृत्रिम अभियांत्रिकीच्या पदवी आणि पदव्युत्तर स्तरावरील अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश मिळविण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी मान्यताप्राप्त शाळेतून PCM पार्श्वभूमी असलेले किमान 10+2 शालेय शिक्षण घेतले पाहिजे.
• IELTS किंवा TOEFL इत्यादी इंग्रजी भाषेच्या प्राविण्य चाचण्यांसोबत GRE पात्रता अनिवार्य आहे.
• पदव्युत्तर स्तरावरील अभ्यासक्रमाची निवड करणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी संगणक विज्ञान किंवा संबंधित विषयातील बॅचलर पदवी आवश्यक आहे.
• काही महाविद्यालये आणि विद्यापीठांना भारतात अभियांत्रिकीमध्ये पदवी मिळवण्यासाठी JEE mains, JEE Advanced सारख्या प्रवेश परीक्षेतील गुणांची आवश्यकता असते. तसेच काही महाविद्यालये आणि विद्यापीठे त्यांच्या स्वतःच्या प्रवेश परीक्षा घेतात. परदेशातील या अभ्यासक्रमांसाठी विद्यापीठाने सेट केलेल्या आवश्यक ग्रेड आवश्यकता पूर्ण करणे आवश्यक आहे. जे विद्यापीठ ते विद्यापीठ आणि अभ्यासक्रम ते अभ्यासक्रम वेगळे असू शकतात.
• बहुतेक परदेशी विद्यापीठांना बॅचलरसाठी एसएटी स्कोअर आणि मास्टर्स कोर्ससाठी जीआरई स्कोअर आवश्यक असतो.
• परदेशी विद्यापीठांमध्ये अभ्यास करण्यासाठी, SOP, LOR, CV/रेझ्युमे आणि पोर्टफोलिओ देखील सबमिट करणे आवश्यक आहे.

कृत्रिम बुद्धिमत्ता कोणकोणत्या क्षेत्रात कार्यरत आहेत?

व्यवसाय

व्यवसायात AI चा वापर त्यांच्या ग्राहकांशी चांगले संबंध निर्माण करण्यासाठी तसेच कार्ये हाताळण्यासाठी करत आहेत जे अन्यथा मानवाकडून केले जातील परंतु रोबोटिक प्रक्रिया ऑटोमेशन वापरून जलद केले जाऊ शकतात. शिवाय ग्राहकांना सेवा देण्याचे सर्वोत्तम मार्ग शोधण्यासाठी वेबसाइट अधिकाधिक मशीन लर्निंग अल्गोरिदम वापरत आहेत. व्यावसायिक क्षेत्रातील कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या विविध अनुप्रयोगांमध्ये, ग्राहकांना तत्पर सेवा सुनिश्चित करण्यासाठी वेबसाइट्समध्ये चॅटबॉट्सचा समावेश केला जातो. AI कडे विक्री वाढवण्याची, भविष्यसूचक विश्लेषणे करण्याची, ग्राहकांसोबतचा त्यांचा एकूण अनुभव वाढवण्याची तसेच कार्यक्षम आणि प्रभावी कार्य प्रक्रिया तयार करण्याची क्षमता आहे.

शिक्षण

शिक्षण क्षेत्राचा विचार करता AI ने अध्यापनाच्या पारंपारिक पद्धतींमध्ये क्रांतिकारक बदल घडवून आणले आहेत. असाइनमेंट ग्रेडिंगसाठी तसेच ऑनलाइन अभ्यास सामग्री, ई-कॉन्फरन्सिंग इत्यादीद्वारे स्मार्ट सामग्री प्रदान करण्यासाठी डिजिटल तंत्रज्ञानाचा प्रभावीपणे समावेश केला जाऊ शकतो. याशिवाय विद्यार्थ्यांना त्यांच्या आवडीनुसार आणि करिअरच्या उद्दिष्टांनुसार सर्वोत्कृष्ट अभ्यासक्रम आणि विद्यापीठे शोधण्यात मदत करण्यासाठी लीव्हरेज एज्यू सारख्या प्रवेश पोर्टलद्वारे AI चा कार्यक्षमतेने वापर केला जात आहे. शिक्षणामध्ये आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचे असंख्य इतर ऍप्लिकेशन्स आहेत जसे की ऑनलाइन कोर्सेस आणि लर्निंग प्लॅटफॉर्म्स आणि डिजिटल ऍप्लिकेशन्स, इंटेलिजेंट एआय ट्युटर्स, ऑनलाइन करिअर कौन्सिलिंग, व्हर्च्युअल फॅसिलिटेटर्स, इतर.

आरोग्य सेवा

कृत्रिम बुद्धिमत्ता हे आरोग्य सेवा क्षेत्रासाठी महत्त्वाचे आणि प्रभावी तंत्रज्ञान असल्याचे सिद्ध झाले आहे. कारण याने वैद्यकीय उपकरणे, निदान, संशोधन इ. रोगांच्या चांगल्या आणि जलद निदानासाठी संगणकीय तंत्र वापरण्याव्यतिरिक्त, कृत्रिम बुद्धिमत्तेमध्ये विविध महत्त्वपूर्ण अनुप्रयोग आहेत कारण जटिल अल्गोरिदमचा वापर जटिल वैद्यकीय आणि आरोग्य सेवा डेटाचे विश्लेषण आणि व्याख्या करण्यासाठी मानवी आकलनशक्तीचे अनुकरण करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. एआय सिस्टीम डेटाचा मोठा भाग हाताळू शकतात आणि उपचारांच्या सर्वोत्तम पद्धती सुचवण्यासाठी त्यांचे विश्लेषण करू शकतात. अनेक हेल्थकेअर कंपन्यांनी लायब्रेट, वेबएमडी इ. सारखे डिजिटल ॲप्लिकेशन्स देखील डिझाइन केले आहेत. जेथे रुग्ण त्यांच्या आजारांची तक्रार करू शकतात आणि आरोग्यसेवा व्यावसायिकांकडून वैद्यकीय मदत घेऊ शकतात.

बँकिंग

बँकिंग क्षेत्रातील आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा वापरही झपाट्याने वाढत आहे. जगात अशा अनेक बँका आहेत ज्या आधीच क्रेडिट कार्ड फसवणूक संबंधित क्रियाकलाप शोधण्यासाठी तसेच ऑनलाइन बँकिंग सुलभ करण्यासाठी कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा वापर करत आहेत. जवळपास प्रत्येक बँक आपल्या वापरकर्त्यांना ऑनलाइन ॲप्स प्रदान करत आहे ज्यामध्ये ते त्यांच्या खात्यातील व्यवहारांचा मागोवा घेऊ शकतात. ऑनलाइन पेमेंट करू शकतात तसेच मनी लाँडरिंग विरोधी पद्धतींसह पेमेंट फसवणूक शोधू शकतात. मास्टरकार्ड आणि आरबीएस वर्ल्डपे सारख्या नामांकित कंपन्या एआय आणि डीप लर्निंगवर तितक्याच अवलंबून असतात.

वित्तीय क्षेत्र

वित्तीय क्षेत्रात आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स मार्केटचे भविष्यातील पॅटर्न ठरवण्यात मोठी भूमिका बजावत आहे. वित्त क्षेत्रातील AI-आधारित तंत्रज्ञानाचे मुख्य उद्दिष्ट आणि उद्दिष्ट हे स्टॉक ट्रेडिंगच्या गतिशीलतेचे पूर्ण विश्लेषण करणे आहे. आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सच्या विविध ऍप्लिकेशन्सचा वापर करून, फायनान्स इंडस्ट्री आर्थिक प्रक्रियांमध्ये अडॅप्टिव्ह इंटेलिजन्स, अल्गोरिदमिक ट्रेडिंग आणि मशीन लर्निंगचा समावेश करत आहे. बाजारभावाच्या अंदाजावर आधारित ते व्यक्तींना योग्य निर्णय घेण्यास मदत करतात.

शेती

हवामान बदलाशी संबंधित अनेक समस्या आहेत ज्यांचा शेतकऱ्यांच्या जीवनावर आणि पीक उत्पादनावर वाईट परिणाम होत आहे. कृषी संकटाचा सामना करण्यासाठी अनेक AI-आधारित मशीन आघाडीवर आहेत. मग ते रोबोट्स आणि अल्गोरिदम असोत. शेतकऱ्यांना शाश्वत कृषी उत्पादनासाठी मदत करतात. ते शेतकऱ्यांना पिकांचे तणांपासून संरक्षण करण्यासाठी अधिक प्रभावी माध्यम शोधण्यात मदत करतात. आर्टिफिशियल इंटेलिजेंसचा कृषी क्षेत्रात प्रभावीपणे वापर करून ब्लू रिव्हर टेक्नॉलॉजीने एक उत्तम उदाहरण मांडले आहे कारण त्यांनी कापसाच्या झाडांवर तण शोधू शकणारी यंत्रे तयार केली आहेत. ही स्वयंचलित यंत्रे कॉम्प्युटर व्हिजन तंत्राच्या साहाय्याने झाडांना फवारणी करतात ज्यामुळे त्यांचे तणनाशकांपासून संरक्षण होते.

ऑटोनॉमस वाहने

स्मार्ट कार हे ऑटोनॉमस वाहनाचे उत्तम उदाहरण आहे. ऑटोमोबाईल क्षेत्रातील आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा हा एक लोकप्रिय ऍप्लिकेशन आहे. Waymo सारख्या विपुल कंपन्या आहेत. ज्यांनी त्यांचे उत्पादन यशस्वी करण्यासाठी अनेक चाचणी ड्राइव्ह आयोजित केल्या आहेत. त्यामध्ये वाहनांच्या हालचाली, क्लाउड सेवा, GPS सह वाहने तसेच कॅमेरे यांच्यासाठी सिग्नल तयार करण्यासाठी आणि नियंत्रित करण्यासाठी प्रणालींचा समावेश होता. पूर्णपणे कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित टेस्लाच्या सेल्फ-ड्रायव्हिंग कार हे स्वायत्त वाहनांचे आणखी एक उत्तम उदाहरण आहे.

हे सुध्दा वाचा:- BA, B.Com, किंवा B.Sc विद्यार्थ्यांसाठी नोकरी आणि करिअरची सुवर्णसंधी

भारतातील सर्वोच्च विद्यापीठे कोणती आहेत?

आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स कोर्सेस देणारी काही शीर्ष भारतीय विद्यापीठे आणि महाविद्यालये खाली सूचीबद्ध आहेत.

• सर्व आय.आय.टी कॉलेज
• आंध्र विद्यापीठ अभियांत्रिकी महाविद्यालय, विशाखापट्टणम
• एनआयटी सुरथकल – नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी कर्नाटक
• इंस्टीट्यूशन्स ऑफ इंजिनियर्स इंडिया, कोलकाता
• सीव्ही रमण ग्लोबल युनिव्हर्सिटी, भुवनेश्वर
• वेल्स विद्यापीठ – वेल इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स टेक्नॉलॉजी आणि प्रगत अभ्यास
• श्रीनिवास इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी, मंगलोर
• शिवाजी विद्यापीठ, कोल्हापुरी
• इंडियन मेरिटाइम युनिव्हर्सिटी, चेन्नई
• पार्क कॉलेज ऑफ इंजिनीअरिंग अँड टेक्नॉलॉजी, कोईम्बतूर
• समुंद्र इन्स्टिट्यूट ऑफ मेरीटाइम स्टडीज, पुणे
• जीकेएम अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान महाविद्यालय, चेन्नई

Note- मित्रांनो तुम्हाला ही How to start a career in artificial intelligence information in marathi पोस्ट कशी वाटली कमेंट मध्ये नक्की कळवा आणि आपल्या Facebook, Instagram आणि Sharechat वरील @Dnyan _Shala या पेजला नक्की फॉलो करा.