मित्रांनो भारताच्या महाराष्ट्र राज्याची राजधानी मुंबई ही देशाची आर्थिक राजधानी म्हणूनही ओळखली जाते. जे भारतातील सर्वात मोठे महानगर देखील आहे. मायानगरी मुंबई तिच्या फिल्मी वातावरणासाठी आणि ऐतिहासिक वास्तूंसाठी जगभर प्रसिद्ध आहे. मुंबईत असलेले छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (Chhatrapati Shivaji Maharaj Terminus ) हे भारतीय आणि युरोपीय वास्तुकलेचे अनोखे उदाहरण आहे. त्याच्या कोरीव कामामुळे आणि ऐतिहासिक महत्त्वामुळे ते युनेस्को संरक्षित जागतिक वारसा स्थळ म्हणून घोषित करण्यात आले आहे.
मुंबई महाराष्ट्राच्या छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनसचा इतिहास आणि महत्वाची माहिती जाणून घ्या |Chhatrapati Shivaji Maharaj Terminus Fort History and Interesting Facts in marathi
छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस रेल्वेचा इतिहास
भारतातील सर्वात जुने रेल्वे स्थानक बोरी बंदर होते. जे पूर्वी मुंबईत आयात आणि निर्यात केलेल्या वस्तू ठेवण्यासाठी गोदाम म्हणून वापरले जात होते. सन 1853 ते 1878 या काळात रेल्वे स्थानकाचा वापर करण्यात आला. हे स्थानक पुन्हा कार्यान्वित करण्यासाठी त्याचे नूतनीकरण करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. 1878 मध्ये ब्रिटीश वास्तुविशारद फ्रेडरिक विल्यम स्टीव्हन्स यांनी स्टेशनची रचना आणि बांधणी केली होती. त्यानंतर हे स्टेशन 1888 मध्ये पूर्ण झाले. स्टेशन बांधल्यानंतर त्याचे नाव व्हिक्टोरिया टर्मिनस ठेवण्यात आले. जे नंतर अनेक वेळा बदलले गेले. सध्या त्याचे नाव छत्रपती शिवाजी टर्मिनस रेल्वे स्थानक आहे.
छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस रेल्वेबद्दल मनोरंजक माहिती
- भारतातील पहिले रेल्वे स्थानक 1853 मध्ये बांधले गेले जे बोरी बंदर म्हणून ओळखले जाते. हे स्टेशन 1878 पर्यंत कार्यरत होते. जेव्हा त्याची जागा व्हिक्टोरिया टर्मिनसने घेतली.
- भारतातील पहिली पॅसेंजर ट्रेन 16 एप्रिल 1853 रोजी बोरी बंदर ते ठाणे सुमारे 34 किमी अंतरावर सुरू झाली. बोरी बंदर ते ठाणे हे कमी अंतर कापण्यासाठी सुमारे 50 मिनिटे लागली.
- सन 1878 मध्ये प्रसिद्ध ब्रिटीश वास्तुविशारद फ्रेडरिक विल्यम स्टीव्हन्स यांनी या स्थानकाचा पहिला नकाशा बनवला.त्यानंतर लगेचच त्याचे बांधकाम सुरू करण्यात आले आणि सुमारे 10 वर्षांनी हे स्थानक पूर्णपणे बांधले गेले.
- निओ-गॉथिक शैलीत बांधलेले हे स्टेशन भारतातील पहिले स्टेशन होते. ही इमारत त्यावेळची मुंबईतील सर्वात उंच इमारत होती.
- स्टेशनचा मध्यवर्ती घुमट सुमारे 330 फूट उंच आहे, जो सुमारे 1,200 फूट लांब ट्रेनच्या शेडशी जोडलेला आहे.
- जेव्हा हे स्थानक बांधले गेले तेव्हा प्लॅटफॉर्मची मूळ संख्या 9 होती. परंतु कालांतराने या स्थानकावरील वाढत्या गर्दीमुळे 1929 मध्ये प्लॅटफॉर्मची संख्या 13 करण्यात आली. सध्या या स्थानकाच्या प्लॅटफॉर्मची संख्या 18 आहे. ज्यामध्ये उपनगरीय गाड्यांसाठी 7 प्लॅटफॉर्म आणि शहरांतर्गत गाड्यांसाठी 11 प्लॅटफॉर्मचा वापर केला जातो.
- हे स्थानक सध्या मध्य रेल्वेचे मुख्यालय तसेच मुंबई उपनगरीय वाहतूक हाताळते.
- हे स्टेशन भारतातील सर्वात व्यस्त रेल्वे स्टेशन आहे. जे दररोज 3 दशलक्ष प्रवाशांना सेवा देते.
हे सुद्धा वाचा:– नॉमिनेशन आणि अपॉइंटमेंटमध्ये काय फरक आहे, जाणून घ्या संपूर्ण माहिती
- स्टेशनचे 4 वेळा नामकरण करण्यात आले आहे. प्रथम बोरी बंदर (1853-1888), नंतर व्हिक्टोरिया टर्मिनस राणी व्हिक्टोरियाच्या सुवर्णमहोत्सवी वर्षात. सन 1996 मध्ये या स्थानकाचे नाव पुन्हा छत्रपती शिवाजी टर्मिनस असे बदलण्यात आले. जे 2017 मध्ये बदलून छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस करण्यात आले.
- 16 एप्रिल 2013 रोजी या स्थानकावर वातानुकूलित वसतिगृहाचे उद्घाटन करण्यात आले. ज्यामध्ये पुरुषांसाठी 58 आणि महिलांसाठी 20 खाटांची व्यवस्था करण्यात आली आहे.
- स्टेशनवर अनेक प्रसिद्ध भारतीय चित्रपटांचे चित्रीकरण करण्यात आले आहे. त्यापैकी सर्वात प्रमुख चित्रपट स्लमडॉग मिलेनियर (2008) आणि रा वन (2011) आहेत.
- हे स्थानक जगातील अनेक प्रसिद्ध वाहिन्यांनी जगातील सर्वात व्यस्त स्थानक म्हणून चित्रित केले आहे, त्यापैकी 2015 मध्ये एक जगप्रसिद्ध शो “B.B.C. दोन शो” मुख्य आहे. हा T.V. शोने या स्टेशनवर एक डॉक्युमेंट्री बनवली ज्याला “World’s Busiest Railway 2015” असे नाव देण्यात आले.
- ही इमारत ताजमहालनंतर देशातील सर्वाधिक छायाचित्रित इमारत आहे.
Note- मित्रांनो तुम्हाला ही पोस्ट कशी वाटली कमेंट मध्ये नक्की कळवा आणि आपल्या Facebook, Instagram आणि Sharechat वरील @Dnyan _Shala या पेजला नक्की फॉलो करा.
